Militair parlementair

door Ed Hupkens

De Von Rheinhabenstraat begint bij de Van Hoftenstraat en eindigt bij de Von Hobestraat. De naam Von Rheinhabenstraat werd op 28 februari 1921 per raadsbesluit vastgesteld. Deze straatnaam verwijst naar de Pruisische cavalerieofficier Von Rheinhaben, die bij het beleg en de inname van de stad 's-Hertogenbosch een belangrijke rol speelde.

Bij de Volkerenslag van Leipzig (16-19 oktober 1813) werden de Franse legers van Napoleon verslagen door een coalitie van enkele landen en voormalige vorstendommen, waaronder Pruisen, Oostenrijk, Rusland, Zweden en Engeland. Overal in Midden-Europa werden de terugtrekkende Franse legerkorpsen achtervolgd en weggejaagd. Eind 1813 was het door een Frans garnizoen bezet 's-Hertogenbosch aan de beurt. Begin december verschenen voor de Bossche vestingmuren de eerste Pruisische verkenners, vergezeld door enkele kozakken. Deze ruiters waren afkomstig van twee regimenten Donsche Kozakken uit het Russische legerkorps van de generaal Winzingerode en toegevoegd aan de legermacht van de generaal Von Bülow. Vanaf ongeveer medio december 1813 zag 's-Hertogenbosch zich langzaam maar zeker in een ijzeren omsingeling geplaatst. De Pruisische en Russische belegeraars stonden onder bevel van de brigadegeneraal Von Hobe. Een van diens adjudanten was de ritmeester der cavalerie en 'aide de camp' (= veldadjudant) Von Rheinhaben. Op 8 januari 1814 verscheen commandant Von Hobe om 11.00 uur voor de Hinthamerpoort en presenteerde zich als 'eerste parlementair'. Een parlementair is een persoon die in oorlogstijd naar de vijand gaat om te onderhandelen over wapenstilstand of overgave. Von Hobe werd echter niet in de stad toegelaten. Die eer werd toebedeeld aan zijn adjudant Von Rheinhaben. Volgens krijgsgebruik werd Von Rheinhaben geblinddoekt de stad doorgevoerd en naar de woning van de Franse commandant gebracht. De onderhandelingen met de kolonel Moulé de la Raitrie, bevelvoerder van de Franse bezettingstroepen, duurden niet lang: de garnizoenscommandant weigerde zich over te geven. Von Rheinhaben werd met alle krijgseer naar buiten de stadspoort geleid. De dag erop verscheen Von Rheinhaben nogmaals voor de Hinthamerpoort. Nu werden de onderhandelingen met de Franse commandant bij de poort gevoerd: het resultaat was weer een weigering tot overgave. Enkele dagen later kwam Von Rheinhaben voor de derde, en nu de laatste keer, onderhandelen, met wederom de uitkomst: geen capitulatie. In de nacht van 26 januari 1814 vielen de Pruisische en Russische troepen 's-Hertogenbosch aan. De Franse bezettingstroepen capituleerden nog dezelfde middag.